Διάλογοι της Νισύρου: μια μικρή όαση ουσίας (Β)

Aνάμεσα στα δρώμενα των «Διαλόγων της Νισύρου» 2025, ένα πολιτικό συναπάντημα αξίζει να καταγραφεί εντελώς ιδιαίτερα. Δείτε το σκηνικό: Ο Νίκος Ανδρουλάκης, Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και (σήμερα πάντως) Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, έκανε μια συγκροτημένη/εφ΄όλης της ύλης επίθεση για αναποτελεσματικότητα και μη-προνοητικότητα της ελληνικής διπλωματίας – με αναφορές στο πώς το ΤουρκοΛιβυκό Μνημόνιο «αφέθηκε» να αγνοεί Κρήτη-Κάσο-Κάρπαθο, πώς το τώρα υπό διαπραγμάτευση ΤουρκοΣυριακό θα αγνοεί την Κύπρο, πώς στην περίπτωση της Μονής του Σινά δεν αξιοποιήθηκε εγκαίρως η δυνατότητα εξωδικαστικού συμβιβασμού και – last, but not least – πώς το ενδεχόμενο έμμεσης συμμετοχής στο Πρόγραμμα SAFE μέσω ιδιωτικών εταιριών Τουρκικού ελέγχου δεν επιχειρήθηκε καν να αποκρουστεί.

Νίκος Ανδρουλάκης

Στην δε περίπτωση του πολύκροτου καλωδίου GSI που πάγωσε, θεώρησε ακραία προβληματικό ότι το καλώδιο – με ένταξη στα σχέδια Κοινού Ενδιαφέροντος και Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση – ξεκίνησε, χωρίς βεβαιότητα ότι υπήρχαν οι συνθήκες να προχωρήσει το έργο. «Σήμερα, είναι δεδομένη η υποχώρηση».

[Δεν μπορούσε να λείψει από την τοποθέτηση Ανδρουλάκη μια αιχμηρή αναφορά και στο καυτό ζήτημα των ημερών – ΟΠΕΚΕΠΕ! Όπου ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στο γεγονός ότι, όσα σκάνδαλα του αγροτικού τομέα κι αν υπήρξαν σε προηγούμενες φάσεις στην Ελλάδα, η τωρινή περίπτωση με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να κάνει λόγο για «εγκληματική οργάνωση», οδηγώντας και στις παραιτήσεις υπουργών, αποτελεί αλλαγή κλίμακας].

Παίρνοντας τον λόγο, απαντητικά/αναπόδραστα, ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Σταύρος Παπασταύρου δεν μπορούσε να μην «κρατήσει» το θέμα ΟΠΕΚΕΠΕ: ακολούθησε την φόρμουλα σύμφωνα με την οποία η Κυβέρνηση «έχασε την μάχη προστασίας του δημοσίου/ευρωπαϊκού χρήματος» πλην όμως «δεν έχασε τον πόλεμο».

Όσον αφορά τώρα την κεντρική συζήτηση – των ενεργειακών – σημείωσε ότι η επιτάχυνση των πρωτοβουλιών για έρευνες υδρογονανθράκων, στηρίχθηκε στον ν.4001/2011/«Νόμο Μανιάτη», από τον οποίο «παρελήφθη η σκυτάλη». Σημείωσε ότι η προσέλευση της Chevron – με ενδιαφέρον για οικόπεδα νοτίως της Κρήτης – και ο σεβασμός της Λιβύης de facto στην αρχή της μέσης γραμμής με τις δικές της άδειες ερευνών με την Τουρκική ΤΡΑΟ – δείχνει ότι οι ελληνικές θέσεις γίνονται σεβαστές (περισσότερο απ’ όσο η δημόσια συζήτηση πολλές φορές καταγράφει). Το ζήτημα τώρα – και εδώ θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η συνολική επίσκεψη Γεραπετρίτη στην Λιβύη… – είναι να υπάρξει win-win προσέγγιση στην εκμετάλλευση περιοχών με την Λιβύη (που δεν πρέπει να λησμονούμε ότι το 90% των δημοσίων εσόδων της προέρχεται από τους υδρογονάνθρακες).

Σταύρος Παπασταύρου

Ο Στ. Παπασταύρου στάθηκε επίσης στο ζήτημα του «ενεργειακού παραπετάσματος» το οποίο έχει προκύψει σε επίπεδο τιμών ενέργειας ένθεν και εκείθεν μιας νοητής γραμμής που χωρίζει Ανατολική και Δυτική Ευρώπη. Ήδη, αυτό το αναγνώρισε το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ «27», ορίζοντας μάλιστα και Task Force για να εξετάσει το ζήτημα (το οποίο η Ελλάδα επιχείρησε να ανακινήσει από το 2024 με επιστολές Μητσοτάκη). Πρόκειται για ζήτημα με «βαθύ πολιτικό πρόσημο», που – όπως αναγνώρισε προσφάτως και ο Μάριο Ντράγκι – χρειάζεται «σύγκρουση με εδραιωμένα συμφέροντα» προκειμένου να αντιμετωπισθεί.

Στην δική του παρέμβαση, ο Γιάννης Μανιάτης, ως Ευρωβουλευτής σήμερα αλλά και ως αρχιτέκτονας του πλαισίου του ν.4001/2011 για τις έρευνες υδρογονανθράκων επεσήμανε ότι το πλαίσιο αυτό έκανε ώστε, ακόμη και αν κοιμούνται οι κυβερνήσεις, να μπορεί μεγάλοι παίκτες να ζητήσουν διαγωνισμό για οικόπεδα»: αυτό είχε συμβεί με την ExxonMobil, αυτό τώρα και με την Chevron. Πάντως, επί του μείζονος ζητήματος του καλωδίου GSI που ανέκοψε τις εργασίες του η Τουρκία με το επεισόδιο σε Κάσο-Κάρπαθο, ήδη δε και βορείως της Κρήτης, θεώρησε ότι οφείλει να αναζητηθεί απόφαση/καταδίκη από το Συμβούλιο Υπουργών ΕΕ «27», καθώς αντιτίθεται ευθέως στα συμφέροντα Ελλάδας και Κύπρου, δηλαδή δυο χωρών μελών της Ένωσης.

Γιάννης Μανιάτης

Όσον αφορά το άλλο μέτωπο, εκείνο των προωθούμενων ευρωπαϊκών εξοπλισμών, ο Γ. Μανιάτης έφερε στο προσκήνιο με έντονα κριτική διάθεση το ότι έχει ανακοινωθεί ελληνική πρόθεση μη-συμμετοχής στο πρόγραμμα SAFE, αλλά υπενθύμισε ότι π.χ. στο πρόγραμμα EDIP (Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας) έχει προβλεφθεί ότι όποιος θέλει να μετάσχει, θα οφείλει να εκχωρεί τα δικαιώματα συναφή με πνευματική ιδιοκτησία την Ευρώπη – οπότε γιατί να μην έχει επιδιωχθεί να ισχύσει το ίδιο και με το SAFE;

Αν όμως αυτό ήταν το πλαίσιο της διασταύρωσης απόψεων/ξιφών, με αρκετή ένταση αν και με συγκρατημένο λόγο, κάτι άξιο για χωριστή σημείωση ήταν ένα κλίμα του τύπου «διαφωνούμε και θα διαφωνήσουμε κι άλλο, πλην η συζήτηση πρέπει να συνεχισθεί» – ιδιαίτερα σε ζητήματα με γεωπολιτική βαρύτητα. Και μάλιστα η παραδοχή Παπασταύρου για την «σκυτάλη που πρέπει να περνάει» ανεξαρτήτως κυβερνήσεων, δημιούργησε προς στιγμήν μιαν αντίληψη δυνητικής συναίνεσης – δεν αφέθηκε βέβαια για πολύ!

Παρεμβαίνοντας αργότερα, ο Κωστής Χατζηδάκης – Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης γενικών καθηκόντων, μόλις είχε φθάσει με ελικόπτερο και ταχύπλοο από Ρόδο (όπου είχε συναντηθεί με τον Κινέζο Πρωθυπουργό Λι Κιάνγκ) ευρισκόμενο σε «ιδιωτική επίσκεψη» καθ’ οδόν προς Βραζιλία για την Κορυφή των BRICS: όποιος θέλει να πιστέψει τα «περί ιδιωτικής επισκέψεως» το δικαιούται, πάντως ο Κ. Χατζηδάκης έδειχνε ευχαριστημένος από την συνάντηση) ούτε αυτός επεδίωξε να αποφύγει τα του ΟΠΕΚΕΠΕ. Έκανε την επιλογή να υπενθυμίσει το «Αποτύχαμε» Κυριάκου Μητσοτάκη, ενισχύοντάς το μάλιστα με την ανάμειξη – τώρα – της Οικονομικής Αστυνομίας και της ΑΑΔΕ για την αναζήτηση των παρανόμως καταβληθέντων, αλλά και κάνοντας και μια αναφορά – εν παρόδω – στα «πανωγραψίματα» επί ΠΑΣΟΚ.

Κωστής Χατζηδάκης

Κυριότερη, πάντως, η επιλογή του να αναφερθεί στα ενεργειακά/γεωπολιτικά με επικέντρωση στα περί προνοητικότητας: χάραξη ΑΟΖ με Ιταλία και (ακόμη περισσότερο) με Αίγυπτο, προβολή του Ελληνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού στα πλαίσια ευρωπαϊκών υποχρεώσεων, κυρίως όμως έμφαση στην παρουσία Chevron (μετά και την Exxon Mobil ) νοτίως της Κρήτης – προς Λιβύη. Όλες αυτές οι κινήσεις θεώρησε ότι αποτελούν δείγμα συνετής διαχείρισης από πλευράς της σημερινής κυβέρνησης. [Μη έχοντας την ευκαιρία να παρακολουθήσει την συζήτηση Ανδρουλάκη – Παπασταύρου – Μανιάτη, θεώρησε πάντως θετικό το «να συνεχίζεται η συζήτηση». Διερευνώντας μάλιστα αν αντίστοιχη προδιάθεση θα υπήρχε και για την συνέχιση της όποιας συζήτησης με τους απέναντι].